Ouderen onderbrengen in van de omgeving gescheiden gebouwen is niet meer van deze tijd. Steeds meer zorgaanbieders kiezen voor gevarieerde zorgconcepten die in de wijk worden ingepast, zoals Sint Jacob in Haarlem met het project Boerhaave. ‘Wie een verpleegindicatie heeft, blijft als het ware thuis wonen.’
De nieuwbouw van Boerhaave in Haarlem betekent voor Sint Jacob een breuk met het verleden. Het traditionele verpleeghuis is hiermee voltooid verleden tijd. In plaats van deze locatie die los van de omgeving stond, komt volgend jaar een complex met zorgwoningen die onderdeel zijn van de wijk. Volgens bestuurder Eduard van Bockel van Sint Jacob transformeert de twee hectare van Boerhave naar ‘een nieuw leefgebied’. Hoe zorgen ze ervoor dat de zorg onderdeel wordt van de wijk?
Bij Sint Jacob beseften ze dat ze dit niet op de tekentafel moesten bedenken. Ze gingen in gesprek met mensen die in de omliggende wijk wonen en werken. Ze consulteerden scholen, welzijnsorganisaties, buurtverenigingen, wijkraden en bedrijven. Die inbreng zie je terug in het plan voor nieuwbouw. In plaats van de traditionele zorgflat verrijst een nieuwe appartementenwijkje met een ondernemende kern: het Hart van Jacob.
Op de sloffen
Volgens manager vastgoed Bart Bram Spruit van Sint Jacob was de belangstelling voor het project groot. ‘Veel organisaties willen zich wel bij het nieuwe Boerhaave vestigen. Het gevolg is dat ouderen diverse faciliteiten straks op hun sloffen kunnen bereiken. Zo starten een huisarts een fysiotherapeut en een apotheek samen een Zorgverleners-Onder-Een-Dak (ZOED). Ook komen er een kinderdagverblijf en een brasserie/bakkerij, gerund door mensen met een verstandelijke beperking. En niet te vergeten bouwen wij er ons nieuwe kantoor. We willen graag weer dicht bij de zorg zitten.’ In het plan is de inbreng van de wijkorganisaties goed terug te zien. Een voorbeeld zijn de multifunctionele ontmoetingsruimten die straks door diverse partijen worden gebruikt. Van Bockel: ‘Overdag zullen wij die gebruiken en ’s avonds verenigingen uit de wijk.’ Financiering van zoiets via de Normatieve Huisvestings Component is niet mogelijk. ‘Maar daar komen we wel uit.’
Alsof je thuis woont
Sint Jacob breekt ook op een andere manier met het verleden. Het biedt in het nieuwe Boerhaave niet langer een standaard zorgaanbod, maar veel meer variatie. Dit maakt het mogelijk om beter in te spelen op individuele wensen van bewoners. Boerhaave beschikt straks over 160 appartementen voor mensen met een intensieve zorgvraag en 20 appartementen voor mensen met een tijdelijke zorgvraag. Ook aan ouderen die nog zelfstandig kunnen wonen, is gedacht. Voor die doelgroep worden 70 rolstoeltoegankelijke woningen ontwikkeld.
Van Bockel: ‘Die zelfstandige wooneenheden zijn echt een uitbreiding. Daarmee spelen we in op de grote vraag naar ouderenwoningen. Zo leveren wij een bijdrage aan het oplossen van dat issue.’ De zelfstandige woningen maken het mogelijk dat ouderen in de wijk kunnen blijven als ze een verpleegindicatie krijgen. Volgens Spruit is in het nieuwe Boerhaave van traditionele verpleegplekken geen sprake meer. ‘Als je naar verpleegplek moest, betekende dit vroeger dat je bijna geen spullen kon meenemen. En dat jouw bed in je kamer stond, waardoor het niet fijn was om bezoek op je kamer te ontvangen. Wie in het nieuwe Boerhaave een verpleegindicatie heeft, blijft als het ware thuis wonen.’
De appartementen worden bijna energieneutraal en moeten langer meegaan dan veertig jaar. Reden om alle kamers, ook gemeenschappelijke en teamkamers, zo te bouwen dat ze later bruikbaar zijn als normale woning.
Zorg in natura door studenten
Boerhaave moet het voorbeeld worden voor vier locaties die Sint Jacob nog wil vervangen. Het zal nog niet eenvoudig zijn om opnieuw zo’n vooruitstrevend concept te realiseren. Spruit: ‘Bij die andere locaties hebben we niet, zoals bij Boerhaave, twee hectare grond in eigendom. Dat betekent dat we meer in samenwerking moeten ontwikkelen. Stadsontwikkeling moet je dan bijvoorbeeld met de gemeente doen en aanleunwoningen met een woningcorporatie.’
Als het aan Van Bockel en Spruit ligt, kan de overgang naar de nieuwe situatie niet snel genoeg gaan. Sint Jacob levert nu in een aantal verzorgingshuizen verpleegzorg, terwijl die locaties daar niet voor zijn gemaakt. En het is moeilijk om de oude verzorgingshuizen-doelgroep nog tot huren in zo’n verouderd verzorgingshuis te verleiden. Dat leidt tot leegstand, zelfs nu de vraag naar ouderenwoningen groot is. Van Bockel: ‘Die vullen we nu deels op door studenten woonruimte te bieden. Zij tekenen een tijdelijk huurcontract waarbij ze huur in natura betalen. In ruil voor dertig uur dienstverlening in de maand kunnen ze er wonen.’
https://www.zorgvisie.nl/ouderenzorg-geintegreerd-in-de-wijk-op-je-sloffen-naar-de-bakker/
